Талапкердин шайлоо алдындагы платформасы:

Негизги багыттар:

«Ноокен – Жергиликтүү күч, Туруктуу өнүгүү» программасы

Айыл чарба жана миграция багытындагы райондук өнүгүү платформасы

1. КИРИШ ҮЧҮН АСЫЛ МАКСА

Ноокен району — Жалал-Абад облусунун айыл чарбасына негизделген экономикалык борборлорунун бири. Жер, суу, күн энергиясы, эмгек ресурсу жана миграция аркылуу келген акча каражаттары — бул районду туруктуу өнүгүүгө чыгара турган негизги факторлор.

Программанын максаты — айыл чарбасын кайра жандандырып, миграция агымын башкаруу жана анын экономикалык потенциалын жергиликтүү өнүгүүгө буруу.

1. АЙЫЛ ЧАРБА БАГЫТЫ

1. Инновациялык айыл чарба өнүгүүсү

Сугат системаларын жаңылоо: Насостук станцияларды орнотуу, тамчылатып сугаруу, суу үнөмдөө   технологияларын киргизүү.

Кичи дыйкан чарбаларын кооперативге бириктирүү: “Бир айыл – бир продукт” принципти колдонуу (мисалы, Ак-Теректе – бадам, Момбековдо – жүгөрү, Достукта – жашылча-жемиш).

Жогорку түшүмдүү үрөндөрдү киргизүү жана жер семирткич субсидиялары.

Айыл чарба билим берүү борбору: дыйкандар үчүн агротехника, маркетинг жана экспорт боюнча окуулар.

2. Кайра иштетүү жана экспорттук мүмкүнчүлүк

• “Ноокен АгроПарк” долбоору: чакан кайра иштетүүчү ишканаларды (сүт, мөмө-жемиш, дан) бир аянтка топтоо.
• Сактоочу жана муздатуучу кампалардын системасы: айыл чарба продукциясын жоготуусуз сактоо.
• Экспорттук логистика: Өзбекстан жана Казакстан менен чек ара соодасын жеңилдетүү, кооперативдик экспорттук борбор түзүү.

3. Айыл чарбада жаштарды тартуу

• “Жаш фермер” программасы: 18–35 жаштагы жаштарга жеңилдетилген насыя, грант жана окутуу, жаштарга ишкердүүлүктүн бир үлгүсү болуп калуусу зарыл
• Санариптик дыйканчылык: агротехнологиялар, дрон менен жерди байкоо, иш жүргузүү онлайн базар.
• Жер кыртышын изилдеп туруп, жердин сапатына ылайык жерди семртүү, ошол жерден мыкты сапаттагы продуктыны өндүрүп чыгаруу программасы. Бул нерсе карапайым калктын ашыкча чыгымга учуроосунан сактайт. Көбүнчө биздин өрөөндө ар жылы окшош нерсени эгип көбүнчөсү финансы жактан чыгымга учурайт. Чечим: Ошондуктан дыйкандар үчүн окутуу пргораммаларын жана айыл чарбага тиешелүү аналитиктерди окутуп чыгаруу.

III. МИГРАЦИЯ БАГЫТЫ

Миграция агымын башкаруу жана кайтаруу

• “Мигрант – инвестициялык өнөктөш” платформасы: чет өлкөдө жүргөн жарандар үчүн Ноокенге инвестиция салуу мүмкүнчүлүгүн түзүү.
• Кайра келген мигранттар үчүн жумуш жана бизнес борбору:
• Бизнес-план жазуу боюнча окутуу программалары.
• Гранттык колдоолор. Мигранттардын үй-бүлөлөрүн колдоо борборлору:

2. Миграцияны айыл чарбага интеграциялоо

• Мигранттардын каражаты менен “Мекен-Агро” кооперативдерин түзүү:
• ар бир айылдан чет жакта жүргөн жарандар катышкан фонд түзүлөт;
• каражат айыл чарба долбоорлорун каржылайт (мисалы, жылытуу теплицалары, мал чарбасы).
• Чет өлкөдө жүргөн Ноокендиктердин картасын түзүү: байланыш системасын куруу, инвестициялык чакырыктарды жөнөтүү.

3. Социалдык жана маданий байланыш

• “Мекенди эстеп тур” программасы: чет жакта жүргөн жарандар менен онлайн иш-чаралар, вебинарлар.
• Мигранттардын ийгилик тарыхын жайылтуу: жаштарга үлгү катары көрсөтүү.

1. ИНФРАСТРУКТУРА ЖАНА КОЛДОО МЕХАНИЗМДЕРИ

1. Жергиликтүү инфраструктура

• Айылдык жолдорду оңдоо, агро логистика үчүн атайын жолдор.
• Электр энергиясын туруктуу камсыз кылуу (күн панелдери аркылуу).
• Интернет инфраструктурасын кеңейтүү — санарип айыл концепциясы.

2. 2. Финансылык жана институционалдык колдоо

• Райондук өнүгүү фонду: айыл чарба, миграция жана инфраструктура долбоорлорун каржылайт.
• Донорлор жана өнөктөштөр менен кызматташуу.
• Мамлекеттик жеке өнөктөштүк : жеке ишкерлерди долбоорлорго тартуу

1. УРААН

“Ноокен – эмгектин, инновациянын жана мекенчилдиктин мекени!”